تکتونیک نمکی و آثار ژئومورفولوژیکی آن در آذربایجان مطالعه¬ی موردی: گنبدهای نمکی شمال غرب تبریز

نویسندگان

  • علی شیری طرزم
چکیده مقاله:

یکی از پدیده­های جالب ژئومورفولوژی در چشم­انداز بعضی از مناطق گنبدهای نمکی است. این پدیده  در بخش­های مختلف ایران از جمله در زاگرس جنوبی، قم، سمنان و آذربایجان وجود دارد. گنبدهای نمکی آذربایجان حاصل بالاآمدن موادتبخیری نئوژن تحت عنوان سازندهای قم خصوصاً سازند قرمزفوقانی (میوسن) است. این گنبدها از لحاظ عمق، کم­عمق و از لحاظ وسعت متوسط تا کوچک هستند. در تشکیل گنبدهای نمکی آذربایجان علاوه بر اختلاف چگالی سنگ نمک با سنگ­های درونگیر، عواملی مثل تکتونیک، ولکانیسم و آب­های تحت­فشار مؤثربوده و صعود نمک را تسهیل کرده­اند. گنبدهای نمکی آذربایجان را می­توان از نظر توزیع جغرافیایی به چهار منطقه(میانه، نوار شمال تبریز، میشوغربی و خاروانا ) تقسیم کرد که در بین آنها نوار شمالی تبریز از نظر وسعت، تعداد و اندازه­ی گنبدها و همچنین آثار ژئومورفولوژیکی و زیست­محیطی اهمیت بیشتری دارد. در بررسی حاضر سعی شده به تشریح ویژگی­ها و آثار ژئومورفولوژیکی بخشی از این گنبدها پرداخته شود. این نوار در شمال غرب تبریز و شمال شرق مورو (جنوب حوضه­ی سنخ­چای) باریک­تر شده ولی در عوض تراکم گنبدها بیشتر می­باشد. تکتونیک­نمکی در این منطقه پدیده­ها و آثار مختلف ژئومورفولوژیکی را به­وجود آورده که شامل  بالا آمدن نمک به شکل گنبدهای نمکی آشکار، گنبدهای نمکی مدفون به صورت تپه­های مدور، بوتونیر، سینک حول، حرکات توده­ای، شیارها و تیغه­های انحلالی، گوی­های گلی و کفه­های نمکی، پوسته­ها، بسترها و آبشارهای نمکی می­باشد.  

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تکتونیک نمکی و آثار ژئومورفولوژیکی آن در آذربایجان مطالعه ی موردی: گنبدهای نمکی شمال غرب تبریز

یکی از پدیده­های جالب ژئومورفولوژی در چشم­انداز بعضی از مناطق گنبدهای نمکی است. این پدیده  در بخش­های مختلف ایران از جمله در زاگرس جنوبی، قم، سمنان و آذربایجان وجود دارد. گنبدهای نمکی آذربایجان حاصل بالاآمدن موادتبخیری نئوژن تحت عنوان سازندهای قم خصوصاً سازند قرمزفوقانی (میوسن) است. این گنبدها از لحاظ عمق، کم­عمق و از لحاظ وسعت متوسط تا کوچک هستند. در تشکیل گنبدهای نمکی آذربایجان علاوه بر اختلاف...

متن کامل

طبقه‌بندی و تحلیل ویژگی‌های کمی گنبدهای نمکی شمال غرب ایران از نظر ساختار

چکیده   در شمال غرب ایران بیش از 50 گنبد نمکی با سن نئوژن وجود دارد که 48 گنبد دارای ابعاد قابل اندازه­گیری هستند. یکی از معیارهایی که می توان براساس آن گنبدهای نمکی شمال غرب ایران را طبقه­بندی نمود­، ویژگی های ساختاری برونزدهای نمکی منطقه می­باشد. در این مقاله گنبدهای نمکی شمال غرب ایران با توجه به ویژگی­های ساختاری به دو گروه گنبدهای با ساختار تک شیب و گنبدهای با ساختار طاقدیسی تقسیم شده­اند،...

متن کامل

مورفومتری و تحلیل مورفوژنز گنبدهای نمکی شمال غرب ایران و آثار ژئومورفیک حاصا از آن ها

در این تحقیق سعی شده ضمن شناسایی گنبدهای نمکی شمال غرب ایران ویژگی های مورفومتری نبدهای نمکی در ارتباط با عوامل تکتونیکی منطقه مثل گسل ها، ماگماتیسم و چین خوردگی ها بررسی شود. برای رسیدن به این هدف ، با استفاده از کارهای میدانی متعدد و بررسی نقشه های زمین شناسی ، توپوگرافی ، عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای داده های اولیه ، مثل مختصات جغرافیایی ، فاصله از گسل ها ، طول محور گنبدها ، محیط ، مساح...

شناسایی و تحلیل اشکال ژئومورفولوژیکی مرتبط با تحوّل گنبدهای نمکی (مطالعه‎ی موردی: گنبد نمکی کرسیا ـ دشت داراب)

یکی از لندفرم‎ها و چشم اندازهای جالب در طبیعت، گنبدهای نمکی هستند. این پدیده ویژگی های منحصربه‎فردی دارد و از نقطه نظر ژئومورفولوژی این عارضه از اهمّیّت شایانی برخوردار است. گنبدهای نمکی با رخنه‎ی توده های نمک در پوش سنگ رسوبی و رساندن خود به سطح زمین تشکیل شده اند. این عمل بر اثر چگالی کمتری که سنگ نمک از پوش سنگ خود دارد و همچنین به‎دلیل نیروهای تکتونیکی و خاصیّت ویسکوپلاستیکی نمک انجام می گیرد....

متن کامل

بررسی تطبیقی ویژگی های کمّی گنبدهای نمکی طاقدیسی و ناودیسی شمال غرب ایران

گنبدهای نمکی از جمله لندفرم هایی هستند که علیرغم اهمیت آن ها، کمتر از ناحیه ژئومورفولوگ ها بررسی شدند.از مجموع گنبدهای نمکی ایران، تعداد قابل ملاحظه ای در شمال غرب واقع است.در مقاله حاضرسعی شده ویژگی های کمیگنبدهای نمکی شمال-غرب ایران مورد بررسی قرار گیرد به همین منظور، با توجه به موقعیت گنبدهای نمکی نسبت بهساختارهای تکتونیکی، گنبدهای نمکی بهدو گروه گنبدهای داخل ناودیس ها و داخل طاقدیس ها تقسیم...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 7  شماره 16

صفحات  47- 70

تاریخ انتشار 2009-12-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023